زنگنه تن اعضای اوپک را به لرزه انداخت

پيام ايران قبل از تشكيل نشست اصلي

سازمان کشورهای صادرکننده نفت از دسامبر 2011 تاکنون سقف تولید خود را به میزان 30 میلیون بشکه در روز ثابت نگه داشته که انتظار می رود با توجه به چشم انداز بازگشت نفت ایران به بازار و افزایش تولید نفت عراق در ماه های اخیر، اعضای این سازمان بررسی سقف تولید را به بحث و مذاکره بگذارند. رقابت سخت بین سه کشور ایران ،عراق و عربستان برای کسب سهمیه بیشتر از سبد اوپک تقریبا از یکسال پیش از اجلاس با معرفی کاندیداها دبیر کلی اوپک آغاز شد ، اما به علت قوانين خاص مجمع اوپك مي بايست تمام كشورها بر سر يك كانديدا به اجماع برسند نتوانستند كانديداي خود را بر صندلي دبير كل اين نهاد بين المللي بنشانند.

وزير نفت ايران در آستانه نشت 164 اوپك با اين نگاه به اين اجلاس رفت ،كه انتظار دارد آن دسته از اعضا كه افزايش توليد داشته اند با آمدن نفت ايران به بازار براي حفظ قيمت ها توليد خود را كاهش دهند.بيژن نامدار زنگنه در بدو ورود به وين در برابر خبرنگاران از انتظار خود صحبت به ميان آورد. زنگنه با اعلام اين موضوع كه ايران ميزان توليد روزانه نفت خود را به حد قبل از تحريم مي رساند .او خطاب به برخي از اعضا اوپك كه به دليل تحريم ها سهم ايران را در بازار نفت تصاحب كرده اند گفت :‹‹هم اكنون وقت آن است كه اعضايي كه در سال گذشته بيشتر توليد كرده اند بايد بدانند كه براي بشكه هاي نفت ايران [بايد] جا باز كنند.››

رافائل راميرز : براي نفت ايران جا باز كنيد

وزیر نفت ونزوئلا قبل از شروع این اجلاس در گفت و گو با روزنامه وال استریت ژورنال از کاراکاس، اعلام کرد که برای حفظ سقف تولید اوپک، با توجه به کاهش تحریم ها برای صادرات نفت ایران ، اعضای این سازمان  باید سطح تولید خود را تنظیم کنند.

به گفته رافائل رامیرز، چگونگی بازگشت نفت خام ایران به بازارهای جهانی، یکی از بحث های مهم نشست اوپک 165خواهد بود. وی تأکید کرد: که ونزوئلا تلاش خواهد کرد سقف تولید ٣٠ میلیون بشکه نفت این سازمان را حفظ کند.اگر این توافق نامه ژنو به ایران اجازه دهد به حداکثر تولید نفت خود برسد، بسیار عالی است. بنا بر این اگر سهمیه تولید ایران در اوپک مورد احترام باشد، ما باید با تنظیم عرضه نفت خود زمینه را برای بازگشت تولید ایران فراهم کنیم.››

 راميرز به عنوان وزير نفت كشوري كه در دهه شصت ميلادي با نزديك شدن به كشورهاي نفتي خليج فارس، مجمع كشورهاي صادر كننده نفت را تشكيل داد براي انسجام بين فروشندگان نفت افزود: ‹‹آن دسته از اعضای اوپک که از سهمیه تولید خود فراتر رفته اند، باید عرضه نفت خود را کاهش دهند تا جا برای نفت ایران در بازارهای جهانی باز شود و از سطح کنونی قیمت حفاظت شود.›› پیش از این رامیرز بعضی از اعضای اوپک را متهم کرده بود که برای خوش خدمتی به مشتریان غربی، تولید نفت خود را بیش از حد افزایش داده و قیمت ها را پایین آورده بودند.

 فایننشال تایمز: اعلام جنگ نفتی ایران!

علی النعیمی ، وزیر نفت عربستان كه در ابتداي ورود خود به وين در پاسخ خبرنگاران از اوضاع و احوال خوب بازار فروش نفت صحبت مي كرد، پس از شنيدن صحبت هاي زنگنه به خبرنگاران گفت:‹‹تهدید ایران می تواند ضربه ای فراتر از ضربه به اعضای اوپک داشته باشد. می دانید اگر قیمت نفت به 20 دلار برسد چه اتفاقی می افتد؟ می دانید چند کشور دیگر تولید نخواهند داشت که شامل کانادا می شود؟ ››

زنگنه در جواب وزير نفت عربستان و در جواب خبرنگاران درباره پرسشي مبني بر اينكه چنانچه بازار با مازاد عرضه روبرو شود ، قيمت ها پايين مي آيد ، دوبار تكرار كرد:‹‹من به اين مسائل كاري ندارم؛اين مشكل آن دسته از كشورهايي است كه نفت اضافي وارد بازار مي كنند، اما در هر حال اوپك عاقل است و در زمان هاي مختلف تدبير و عقلانيت خود را نشان داده است.ايران پس از رفع تحريم ها تحت هر شرايطي 4 ميليون بشكه در روز نفت توليد خواهد كرد. من از حق ايران تحت هيچ شرايطي نمي گذرم.››

ياد آوري تجربه هاي گذشته اوپك

با سابقه ترين عضو كابينه دولت با يادآوري گذشته نه چندان دور اجلاس اوپك گفت:‹‹اوپك در اين موارد رعايت تدبير را مي كند و بازار را براي كساني كه در شرايط سخت بيرون رفته اند، باز مي كند تا جاي مناسبي براي توليد نفت آنها باشد،ما هرگز به شرايط حاد نخواهيم رسيد.››

زنگنه با بيان اين كه پس از نشست ژنو ، صنعت نفت ايران در حال بازگشت كامل به بازار نفت است، گفت:‹‹طبيعي است كه دوستان ما در اوپك هم اين موضوع را لحاظ كنند، زيرا از يك سو، مشكلات يكي از اعضاي موسس اوپك در حال مرتفع شدن است و از سوي ديگر، ثبات بازار و پايداري درآمدهاي قابل پيش بيني براي اعضاي اوپك ، اقتضا
مي كند آنان در اين مدت توليد نفت را بيشتر كرده اند ، بازگشت ايران را مد نظر قرار دهند.››

در گذشته اوپک مشابه این مسئله را چندین بار داشته است.مثلا ایران پس از جنگ در دهه 80 میلادی یا همین اواخر لیبی بعد از انقلاب.در مورد لیبی عربستان فروش نفت خود را برای جبران نفت لیبی افزایش داد و بعد هم تولید نفت خودش را کم کرد تا لیبی به بازار برگردد. در حال حاضر عراق هم به علت تسهيل در امر بازسازي بيش از سهميه خود نفت مي فروشد حتي مي توان گفت كه عراق از نظر سهميه بندي معاف است.

كاهش سهميه براي حفظ قيمت ها

هم ایران و هم عراق مایلند تولید نفت خودشان را به 4 میلیون بشکه در روز برسانند. این برای اوپک یک چالش است وضعیت ایران با عراق فرق می کند عراق تا به حال 4 میلیون بشکه در روز نفت تولید نداشته ولی ایران قبل از تحریم ها این مقدار نفت را در روز تولید مي کرده تا اینکه عربستان با جبران سهم بازار،کلی درآمد برای خودش جمع کرد.ایران می خواهد تنها به سطح تولید سابق خود برگردد. رسيدن به سقف توليد روزانه اوپك براساس نظام سهميه بندي حق ايران است و سعودي ها كه اختلاف شان با ايران در همه سطوح اظهر من الشمس است؛ تحمل قبول اين موضوع را ندارد ولي براي حفظ سقف ميزان توليد تا 31 ميليون بشكه انواع نفت خام  در روز بايد عربستان از تولید خود کم کند.باید به این نکته اشاره کرد که در دور جدید تعاملات ایران می خواهد خطوط خودش را بطور روشن ترسیم کند و کاهش دائم نفت را قبول نخواهد کرد.

در پايان نشست 164 اوپك اعضاي كشورهاي صادر كننده نفت با صدور بيانيه اي در وين به كار خود پايان دادند . عبدالله البدري ، دبير كل اوپك ، نيز در جلسه مطبوعاتي پس از پايان نشست ، وزيران گفت :‹‹ سازمان كشورهاي صادر كننده نفت درباره عرضه بيش از حد نفت نگراني هايي دارد اما آماده است خود را با شرايط تازه وفق دهد.›› بايد منتظر ماند و ديد در نشست بعدي اين سازمان كه يك سوم از توليد نفت خام جهان را عرضه مي كند و نقش كليدي در تعيين قيمت ها دارد ، در روز 21 خرداد 1393 آيا نظام سهميه بندي با رعايت حق اولويت براي تمام اعضا تغيير مي كند يا نه.

چاپ شده در شماره 69 ماهنامه صنعت و توسعه- دی ماه 1392